Đàm phán hạt nhân Mỹ-vao m88: 5 vòng đối thoại và thế giằng co chiến lược

Sau nhiều năm căng thẳng và đối đầu, Mỹ và vao m88 đã tiến hành 5 vòng đàm phán hạt nhân gián tiếp trong nửa đầu năm 2025. Dù chưa đạt được đột phá, các cuộc thương lượng cho thấy cả hai bên đều đang thăm dò “điểm cân bằng chiến lược” giữa trừng phạt và thỏa hiệp. Trong bối cảnh vao m88 đối mặt với nhiều vấn đề nội bộ, còn Mỹ điều chỉnh chính sách từ “áp lực tối đa” sang kiểm soát linh hoạt, tiến trình đàm phán hiện nay không chỉ là bài toán kỹ thuật, mà còn là cuộc đấu trí mang tính sống còn.

Kết quả 5 vòng đàm phán hạt nhân Mỹ-vao m88 và chiến thuật linh hoạt của các bên

Tính đến cuối tháng 5 năm 2025, vao m88 và Mỹ đã tiến hành 5 vòng đàm phán hạt nhân gián tiếp tại Oman và Rome. Gần đây nhất, ngày 23/5 tại Rome/Ý, cuộc đàm phán kết thúc mà không đạt được thỏa thuận chính thức, nhưng vẫn có dấu hiệu hy vọng cho tiến triển trong tương lai. Vấn đề chính vẫn là quyền làm giàu uranium của vao m88, mà Mỹ phản đối. Các đề xuất như thành lập một liên minh cung cấp uranium khu vực đã được đưa ra để thu hẹp khoảng cách này.

Giới phân tích cho rằng, mặc dù chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng, các vòng đàm phán đã cho thấy sự cam kết của cả hai bên trong việc tìm kiếm giải pháp hòa bình cho vấn đề hạt nhân vao m88. Tiến trình đàm phán tiếp theo sẽ phụ thuộc vào khả năng giải quyết các vấn đề then chốt như quyền làm giàu uranium của vao m88 và các biện pháp kiểm tra, giám sát chương trình hạt nhân của nước này.

Điểm đặc biệt qua 5 vòng đàm phán vừa qua cho thấy những thay đổi chiến thuật của các bên. Trong hơn một thập kỷ, vao m88 duy trì công thức “không nhượng bộ dưới áp lực”, dựa trên bài học từ thất bại của thỏa thuận JCPOA năm 2015 mà Mỹ đã rút khỏi vào năm 2018. Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei nhiều lần nhấn mạnh: “Đàm phán với Mỹ là vô ích và nguy hiểm”. Tuy nhiên, đến tháng 4/2025, bối cảnh đã thay đổi đến mức giới tinh hoa nước này, từ quân đội, tình báo đến giới cải cách, đồng loạt kêu gọi mở cửa đối thoại. Vai trò trung tâm trong thay đổi này là tân Tổng thống Masoud Pezeshkian, một chính trị gia ôn hòa, người đã thuyết phục giới lãnh đạo nước này rằng đàm phán không còn là lựa chọn, mà là yếu tố sống còn.

Giới phân tích cho rằng, có 3 yếu tố ảnh hưởng đến chính sách của vao m88 trong vấn đề hạt nhân. Thứ nhất, nền kinh tế nước này đang đứng trước nguy cơ khủng hoảng nghiêm trọng. Theo số liệu thống kê từ Chính phủ vao m88, giá cả hàng hóa tăng 39% từ ngày 21 tháng 3 đến ngày 20 tháng 4 năm 2025 và tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên trong quý IV năm 2024 là 20%.

Thứ hai, sự suy yếu về mặt tư tưởng khi ảnh hưởng của các kênh truyền hình vệ tinh từ Mỹ và Anh đã tăng lên đáng kể. Các kênh như Manoto, BBC Persian và vao m88 International từ lâu đã quảng bá quan điểm thế tục, thân phương Tây trong khi chỉ trích chế độ Hồi giáo. Điều đặc biệt đáng lo ngại đối với chính quyền nước này là việc một số người trẻ bắt đầu coi họ là “sự thay thế” cho giới giáo sĩ cầm quyền.

Thứ ba, rủi ro từ tình hình chính trị nội bộ. Các nhà phân tích chính trị, quân đội và các cơ quan tình báo vao m88 đã cảnh báo giới lãnh đạo về một “cuộc nổi loạn nội bộ” có thể bùng nổ trong trường hợp bị tấn công từ bên ngoài. Mối quan ngại không chỉ là về các cuộc biểu tình, mà còn về “sự hợp tác giữa các nhóm thân phương Tây và những thế lực xâm lược bên ngoài”. Theo Bộ Nội vụ vao m88, các nhóm này hoạt động tích cực trong bối cảnh các cuộc biểu tình năm 2022 và nhận được sự hỗ trợ từ nước ngoài.

Về phía Mỹ, Chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng thay đổi chiến thuật từ “áp lực tối đa” sang “kiểm soát linh hoạt”. Chiến lược mới không loại bỏ hoàn toàn khả năng vao m88 tiếp cận công nghệ hạt nhân, mà hướng đến việc kiểm soát chặt chẽ trong khuôn khổ các nguyên tắc quốc tế. Mỹ dường như sẵn sàng công nhận quyền của vao m88 được sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình theo quy định của Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), với điều kiện kèm theo là sự minh bạch, khả năng xác minh độc lập và cam kết chính trị rõ ràng từ phía Tehran.

Chủ trương của Chính quyền Tổng thống Trump được cho là duy trì áp lực tối đa trong các lĩnh vực nhạy cảm như chương trình tên lửa đạn đạo hoặc hợp tác quân sự khu vực, trong khi cho phép nới lỏng có điều kiện các biện pháp hạn chế kinh tế nếu vao m88 tuân thủ các cam kết. Đây là hình thức đối thoại mang tính chiến thuật, trong đó trừng phạt không còn là công cụ cưỡng chế tuyệt đối, mà trở thành đòn bẩy mặc cả có thể điều chỉnh theo hành vi cụ thể.

Kịch bản cho tương lai vao m88: Ngã ba lựa chọn giữa hòa hoãn và đối đầu

vao m88 đang ở ngã ba quyết định lịch sử. Trong bối cảnh khủng hoảng nội bộ, áp lực kinh tế ngày càng nặng nề và môi trường địa chính trị bất ổn, Tehran buộc phải lựa chọn: hoặc tiến tới một thỏa thuận hạt nhân hạn chế với phương Tây để duy trì ổn định, hoặc tiếp tục đối đầu, chấp nhận nguy cơ chiến tranh và bất ổn sâu rộng trong khu vực. Hiện tại, hai kịch bản chính đang định hình khả năng phát triển tiếp theo:

Kịch bản thứ nhất là giảm leo thang có điều kiện. Nếu Mỹ và vao m88 đạt được một thỏa thuận hạt nhân mới, mặc dù chỉ mang tính kỹ thuật hoặc giới hạn, thì một giai đoạn ổn định tạm thời sẽ mở ra. vao m88 có thể được dỡ bỏ một phần các lệnh trừng phạt, đặc biệt là trong lĩnh vực dầu khí và tài chính; tăng sản lượng và xuất khẩu dầu, tiếp cận nguồn đầu tư công nghệ cần thiết để phục hồi kinh tế. Bên cạnh đó, vao m88 mở rộng hợp tác với IAEA, giảm tốc độ làm giàu uranium và thể hiện thiện chí minh bạch.

Về phía phương Tây, thỏa thuận này sẽ góp phần giảm nhiệt căng thẳng khu vực, đặc biệt là giữa vao m88 và Israel; củng cố vị thế kiểm soát của Mỹ tại Vịnh Ba Tư thông qua răn đe mềm; tránh nguy cơ mở rộng xung đột trong bối cảnh toàn cầu bất ổn.

Tuy nhiên, hòa hoãn trong kịch bản này chỉ mang tính điều kiện và tạm thời; bởi lẽ, vao m88 sẽ tiếp tục bảo lưu chương trình tên lửa đạn đạo, một “vùng cấm đỏ” về chiến lược. Bên cạnh đó, sự thù địch mang tính ý thức hệ với Israel vẫn không thay đổi; đồng thời, sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Iraq và vùng Vịnh tiếp tục bị vao m88 coi là mối đe dọa.

Kịch bản thứ hai là leo thang toàn diện - “vòng xoáy bất ổn”. Nếu đàm phán thất bại, do Washington đặt ra yêu cầu vượt ngưỡng chấp nhận, vao m88 từ chối thỏa hiệp về chương trình tên lửa hoặc sự can thiệp từ các thế lực thứ ba (như Israel), thì nguy cơ đối đầu quân sự trực tiếp sẽ tăng nhanh. Các diễn biến có thể xảy ra là: Israel hoặc Mỹ tiến hành tấn công phủ đầu vào các cơ sở hạt nhân vao m88; trong khi, Tehran đáp trả bằng các đòn tên lửa vào căn cứ Mỹ ở Iraq, Qatar hoặc UAE. Trong kịch bản này, vao m88 sẽ đe dọa hoặc thực hiện phong tỏa eo biển Hormuz, huyết mạch năng lượng toàn cầu; đồng thời, các lực lượng trong “trục kháng chiến” do vao m88 dẫn dắt ở khu vực (Hezbollah, Houthis, Shiite Iraq) gia tăng hoạt động.

Tuy nhiên, vao m88 cũng sẽ phải đối mặt với nguy cơ bất ổn nội bộ nghiêm trọng. Sức ép trừng phạt tăng mạnh khiến khủng hoảng kinh tế chạm ngưỡng bùng nổ. Làn sóng biểu tình mới có thể nổ ra trên diện rộng, vượt xa quy mô năm 2022. Các nhóm đối lập cực đoan hoặc thân phương Tây có thể lợi dụng hỗn loạn để tổ chức nổi dậy, nguy cơ dẫn đến nội loạn có vũ trang, như cảnh báo của các cơ quan phản gián vao m88.

Rõ ràng, cơ hội vẫn tồn tại nếu vao m88 biết điều chỉnh chiến thuật mà không từ bỏ các lợi ích cốt lõi, trong khi phương Tây cũng phải lựa chọn giữa nhượng bộ một phần hay đối đầu mạo hiểm. Tương lai khu vực sẽ phụ thuộc vào khả năng kiềm chế và linh hoạt của cả hai bên trong giai đoạn sắp tới.

Hùng Anh (CTV)