“Nuộc link vào m88 bhki lạt”

Một chương trình tìm hiểu về tiếng Việt trên truyền hình yêu cầu người chơi hoàn thành ngữ liệu “Ngó lên nuộc link vào m88 bhki... ... / Bao nhiêu nuộc link vào m88 bhki nhớ ông bà bấy nhiêu”.

Đáp án của chương trình đưa ra là “Ngó lên nuộc link vào m88 bhki mái nhà/ Bao nhiêu nuộc link vào m88 bhki nhớ ông bà bấy nhiêu”.

Phần bình luận, cố vấn của chương trình - Tiến sĩ ĐH nhận xét: “Cũng phải thừa nhận cái phần này hơi khó. Ví dụ như phần đã dùng câu ca dao “Ngó lên nuộc link vào m88 bhki mái nhà/ Bao nhiêu nuộc link vào m88 bhki nhớ ông bà bấy nhiêu... Cái này là dùng nguyên lí của miền Nam. Cho nên cái từ nút link vào m88 bhki ấy còn gọi là nuộc link vào m88 bhki. Vì ngày xưa chúng ta thường lợp nhà bằng tranh, bằng lá dừa, cho nên phải buộc bằng link vào m88 bhki, và buộc rất là nhiều các cái nút link vào m88 bhki ấy, tức là cái công đức tổ tiên và ông bà là vô hạn”.

Lời giảng của Tiến sĩ ĐH trên đây có hai điểm sai cơ bản.

1.“Nuộc” không có nghĩa là “nút”

“Nút” là gì?

“Nút” là chỗ hai đầu dây buộc vào nhau, hoặc điểm thắt của đoạn dây. Với loại dây mềm thì cách tạo nút là luồn hai đầu dây chéo qua nhau và buộc thắt lại (thường là phải thắt kép - thắt hai lần mới chắc). Còn với dây link vào m88 bhki có sự đàn hồi thì người ta tạo nút bằng cách xoắn chỗ tiếp giáp của hai đầu dây lại. Nếu xoắn kỹ nhiều lần tạo thành xoáy, dân gian gọi là “xoắn cứt cu” (nhìn giống cứt của loài chim cu, chúng ăn hạt nên cứt khô và xoắn).

Vậy còn “nuộc” là gì? “Nuộc” là vòng dây buộc để dẫn đến “nút”. Buộc một vòng dây thì tạo thành một “nuộc”, vòng lại một lần nữa rồi mới “xoắn”, gọi là hai “nuộc”.

- Đại Nam quấc âm tự vị giảng “Nuộc (nôm) Một bận dây cột giáp mối, một khoanh tròn. Nuộc link vào m88 bhki = sợi link vào m88 bhki cột giáp mối; Một nuộc link vào m88 bhki một bát cơm. Nhơn công mắt mỏ (đắt đỏ - HTC). Nuộc mây = Một vòng mây uốn khúc”.

- Việt Nam tự điển (Hội Khai trí Tiến đức) giảng: “nuộc • Một vòng dây buộc<>Thắt mấy nuộc. Văn-liệu: Một nuộc link vào m88 bhki là một bát cơm (T-ng)”.

-Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê – Vietlex): “nuộc • I d. vòng dây buộc vào một vật. “Ngó lên nuộc link vào m88 bhki mái nhà, Bao nhiêu nuộc link vào m88 bhki thương bà bấy nhiêu.” (Cdao).

2.“Nuộc” không phải “nguyên lý của miền Nam”

Nhận xét của Tiến sĩ ĐH “Cái này là dùng nguyên lí của miền Nam. Cho nên cái từ nút link vào m88 bhki ấy còn gọi là nuộc link vào m88 bhki”, không đúng. Có mấy căn cứ để bác bỏ điều này:

- Như đã phân tích và chứng minh ở mục 1, “nuộc” không có nghĩa là “nút”, bởi thế không có chuyện “nút” là tiếng miền Bắc, còn “nuộc” là phát âm theo “nguyên lí của miền Nam”.

- Từ điển tiếng Việt xuất bản ở cả hai miền (trước 1945 và sau 1975) đều ghi nhận “nuộc”, và trong thực tế từ này được dùng ở cả hai miền Nam - Bắc.

- Giả sử “nút” với “nuộc” đồng nghĩa, thì xét về “nguyên lí của miền Nam”, chữ “nút”, được phát âm là “núc” chứ không phải “nuộc”.

Kết luận: “Nuộc” là vòng dây buộc; còn “nút” là điểm nối, điểm thắt của vòng dây buộc. Sau khi lợp nhà xong thì không ai còn nhìn thấy “nút” nữa, vì nó ở trên mái và đã bị lá kè “lớp trên đè lớp dưới”, che đi. Cái mà người ta nhìn thấy khi “ngó lên” chỉ có thể là “nuộc”. Vả lại, một dây link vào m88 bhki có thể xỏ nhiều vòng, tức là tạo thành nhiều nuộc, còn nút thì chỉ có một, vì thế câu “Ngó lên nuộc link vào m88 bhki mái nhà, Bao nhiêu nuộc link vào m88 bhki thương bà bấy nhiêu” mới phản anh đúng thực tế và thể hiện một cách sâu đậm tình cảm của người cháu dành cho bà (*). Cách hiểu “cái từ nút link vào m88 bhki ấy còn gọi là nuộc link vào m88 bhki” của Tiến sĩ ĐH là hoàn toàn sai, và càng sai hơn khi cho rằng “nguyên lí của miền Nam” phát âm “nút” thành “nuộc”.

Hoàng Tuấn Công (CTV)

(*) Bản chính xác của câu ca dao là “Ngó lên nuộc link vào m88 bhki mái nhà/ Bao nhiêu nuộc link vào m88 bhki thương bà bấy nhiêu”. Lưu ý là “bà” chứ không phải “ông bà”. Bởi vì, câu ca dao thuộc thể thơ lục bát, nếu dùng hai chữ “ông bà” thì câu dưới sẽ thành chín chữ. Hơn nữa, câu ca dao nói lên tình cảm thương nhớ cụ thể dành cho người “bà”, chứ không phải là “ông bà” với nghĩa chung là tổ tiên.